Opgeruimd staat netjes

Inleiding | Bouwwerken | Kaart | Tijdlijn
Sorteer bouwwerken op beginjaar | eindjaar | naam

Koninklijke Waskaarsenfabriek, Amsterdam

Al in de eerste helft van de 17e eeuw was hier een kaarsenmakerij gevestigd. Aan het eind van de negentiende eeuw werkten er honderden mensen en had de Pijp zwaar te lijden van de stinkende walmen die bij het proces losmaakte. Toen er in 1903 een schoorsteen omviel wist een journalist de oorzaak snel te melden. "De schoorsteen helde reeds lang onder het gewicht van de verwenschingen der omwonenden over en is eindelijk onder de ergernis der buurt bezweken."

De schoorsteen werd weer opgebouwd, maar in 1906 was het met de fabriek gedaan.

Naatje van de Dam, Amsterdam

Naatje van de Dam of Naatje op de Dam, officieel De Eendracht is het Nationaal Monument dat tussen 1856 en 1914 op de Dam in Amsterdam tegenover het Paleis op de Dam heeft gestaan.

Amstelodamum vermeldde, na de ontmanteling, dat de Dam eindelijk verlost was van het het monument dat het plein ontsierde, want ‘het was algemeen erkend als een van de leelijkste dingen, die in ons land aangegaapt konden worden’.

Vishal, Amsterdam

Nadat de oude vishal van de Dam moest verdwijnen, nam men in 1862 deze nieuwe vishal in gebruik. In 1901 al werd de hal gesloten en tot de sloop in 1938 als opslagruimte gebruikt. Na de sloop was 'iedereen blij met het herkregen gezicht op de Waag'. De dubbel watertrap aan de Gelderse Kade is er nog steeds.

Scholtenhuis, Groningen

Het Scholtenhuis, ook wel Scholtenshuis genoemd, was een beroemd en berucht gebouw in het centrum van de stad Groningen aan de oostkant van de Grote Markt. Het werd tussen 1878 en 1881 gebouwd naar een ontwerp in eclectische stijl van de Groninger architect J. Maris, in opdracht van de Groninger industrieel Willem Albert Scholten. Het pand werd bewoond door twee families Scholten: vader W.A. en zoon J.E. Scholten, vandaar ook de naam Scholtenshuis.

Berucht werd het Scholtenhuis in de Tweede Wereldoorlog. Het pand werd door de bezetter gebruikt voor het vestigen van één van de zes Nederlandse Aussenstelle, een hoofdkwartier voor de regionale afdeling van de Sicherheitsdienst en de Sicherheitspolizei. Onder leiding van onder andere de gevreesde SD'er Robert Lehnhoff werden er honderden verzetsstrijders gevangengenomen, verhoord, beestachtig behandeld en gemarteld.

Bunkers Museumplein, Amsterdam

In de villa's aan deze zijde van het Museumplein huisden tijdens de oorlog diverse hoge Duitse instanties. De bunkers werden gebouwd om het personeel bij luchtaanvallen te kunnen laten schuilen. In 1952 werden de bunkers met explosieven opgeruimd, de laatste in 1953

Sportfondsenbad, Haarlem

Voor de jaren dertig van de vorige eeuw was dit een zeer modern gebouw. De glazen schuifdeuren konden geopend worden zodat het zonneterras vanuit het zwembad direct toegankelijk werd en licht en lucht kon in ruime mate binnenstromen door het beton- en staalskelet.

Maupoleum, Amsterdam

Het Maupoleum was een karakteristiek gebouw in Amsterdam, gelegen aan de Jodenbreestraat. Het gebouw, dat werd geopend in 1971 en gesloopt in 1994, stond destijds bekend als een van de lelijkste gebouwen van Nederland.

Het pand heette eigenlijk het 'Burgemeester Tellegenhuis', maar vanwege de grote financiële impuls van de Amsterdamse ondernemer Maup Caransa ten behoeve van de bouw ervan en zijn bemoeienis met de exploitatie na gereedkomen werd dit in de volksmond al snel "Maupoleum", een samentrekking van 'Maup' en 'mausoleum' (graftombe).

Het werd gebouwd als kantoorlocatie met winkelboulevard. Dat plan is nooit echt van de grond gekomen; in de plint van het gebouw kwamen de (veelal Joodse) stoffenhandelaren die van oudsher goed vertegenwoordigd waren in de buurt, en de etages erboven werden in gebruik genomen door de Universiteit van Amsterdam.

Jan Swammerdam Instituut, Amsterdam

Het Jan Swammerdam Instituut (JSI), vernoemd naar Jan Swammerdam, was van oorsprong een medisch laboratorium gelegen in Amsterdam Oud-West. Het gebouw stond in haar latere jaren op de lijst van tien lelijkste gebouwen van de stad, volgens jaarlijkse stemmingen gehouden door dagblad Het Parool.

Voor de sloop was hier nog een enige jaren de bioscoop Smart Cinema gevestigd.

Zwarte Madonna, 's-Gravenhage

De Zwarte Madonna was een woongebouw in het centrum van Den Haag, tussen de Turfmarkt en het Prins Bernhardviaduct. Het was een ontwerp van Carel Weeber en werd in 1985 opgeleverd. De bouwstijl behoorde tot het neorationalisme. In 2007 is het gebouw gesloopt.

Kort na de bouw bleek het gebouw niet iedereen te bekoren. Toevallige passanten gaven tijdschrift Bouw desgevraagd kwalificaties als 'mortuarium', 'bunker', 'duiventil' of 'doodskist'.

Dennenrode, Amsterdam

Dennenrode was een flatgebouw in Amsterdam-Zuidoost, genoemd naar een landhuis in Hooghalen.

Fortis Bank, Amsterdam

"Sloop ‘idiote’ Fortisbank vindt niemand erg", schrijft NRC in 't voorjaar van 2014. "Weg met de troep uit de jaren '80: Fortisgebouw tegen de vlakte", kopt Het Parool een paar maanden later. Protesten blijven inderdaad uit, als het roze gevaarte tegen de vlakte gaat.